طرح گردشگری جزیره آشوراده از دیدگاه موافقان و مخالفان

به گزارش چهارشنبه خبرنگار ایرنا این طرح که در توسعه اقتصادی و اجتماعی استان گلستان تاثیرگذار است، در قالب تفاهمنامه ای بین دو سازمان حفاظت محیط زیست و میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری امضاء و اجرای آن در سفر ریاست جمهوری به استان گلستان اعلام شد.

براساس تفاهمنامه حفاظت محیط زیست و میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری قرار است 10 درصد این جزیره به منطقه گردشگری و توریستی تبدیل شود.

رییس جمهوری در سفر آذرماه خود به استان گلستان در این خصوص گفت که پس از برگزاری چندین جلسه کارشناسی و با توافق مسوولان، جزیره آشوراده استان گلستان در دریای خزر با مراعات مسائل زیست محیطی به یک مرکز گردشگری تبدیل خواهد شد.

دکتر روحانی اضافه کرد که بخشی از این جزیره به صورت طبیعی باقی می ماند و بخش دیگر آن با انجام زیر ساخت های لازم به منطقه گردشگری تبدیل می شود.

در این خصوص برای دستیابی به راهکارهای اجرایی و کاربردی و شفاف شدن موضوع در افکار عمومی و خروج این زیست بوم کره در شمال ایران از شرایط کنونی، نشستی تخصصی از سوی اتاق فکر استان گلستان با حضور برخی از مخالفان و موافقان طرح در سالن رشد دانشگاه منابع طبیعی گرگان برگزار شد.

‘امکان سنجی و بررسی چارچوب های ساماندهی و بهره برداری از این جزیره در راستای توسعه پایدار و حفظ زیست بوم’، موضوع این نشست بود.

‘حر منصوری عبدالملکی’ فعال محیط زیست و از مخالفان اجرای طرح با برشمردن ارزش های ژئوتوریستی، اکوتوریستی و توریستی جزیره، گفت: هم اکنون به دلیل نبود امکانات زیرساختی نظیر آب، برق، گاز، تلفن و کاهش طول کانال چپاقلی با پَسروی دریای خزر نمی توان از ساحل بهره گرفت و امکانات قایق سواری فراهم کرد.

به گفته وی که از فعالان توریسم در میانکاله و میزبان تورهای تخصصی حیات وحش و محیط زیست است، این منطقه جز طبیعت، پرنده و حیات وحش ندارد که به محض بارگذاری تاسیسات، پرندگان از منطقه خارج می شوند.

منصوری افزود: طبیعت گردی فقط دانش می خواهد و هم اکنون توازن منطقه بهم خورده و ما باید روی جایی برنامه ریزی کنیم که دنیا ندارد یا کم دارد تا گردشگر خارجی ترغیب شده برای بازدید از آن به کشور سفر کند.

‘علیرضا میکائیلی’ متخصص برنامه ریزی و طراحی منظر دیگر مخالف نیز گفت: اگر کاری می خواهد در جزیره شود باید از جنبه های مطالعاتی و دانش بنیان صورت گیرد بخصوص از طرف نهادهای بی طرف علمی و محیط زیست و همچنین نظارت مجامع بین المللی محیط زیستی را داشته باشد.

به گفته وی، تعیین وحدود مرز میانکاله، تعیین هم پیوستگی اکولوژیکی وانسانی مناطق حفاظت شده، زون بندی مناطق حفاظت شده میانکاله و زون های قابل توسعه برای کاربری انسانی و اولویت بندی آنها قبل از شروع پروژه، تعیین کاربری های تفرجی در بخش آبی و خشکی، بررسی راهکارهای خروج دام از منطقه و تعیین چگونگی مدیریت میانکاله و ارتقای سطح آن به پارک از مواردی است که باید در این طرح مورد توجه جدی قرار گیرد.

ارایه طرح جامع مدیریت، مطابقت داشتن هرگونه فعالیت تفرجی زیر نظر سازمان محیط زیست و برابر قوانین ملی و بین المللی، طرح های الگویی در بخش خشکی و آبی و اعلام به سازمان های منطقه، مشخص بودن تیپ سازه های منطقه، استفاده از فضاهای باز دیگر استان برای توسعه گردشگری، نبودن اندیشه زیست محیطی و از بین رفتن بانک ژن گیاهان و حیات وحش از دیگر دلایل مخالفت در اجرای گردشگری آشوراده بود.

یکی از متخصصان ابنیه و گردشگری و موافق طرح نیز اعتقاد دارد که مدیریت جزیره در مالکیت بخش خصوصی داخل و خارج کشور قرار نگیرد و طرح جامع گردشگری به ترتیب اهمیت پروژه ها و با توجه به ورزش ها و دیگر امکانات دریایی و با حضور کارشناسان تهیه شود.

‘عامل’ افزود: اجرای طرح پس از تصویب و تعیین بودجه توسط مراجع ذیصلاح دولتی، واگذاری طرح در مدت محدود به مراجع و بانکها با نظارت گردشگری از مسایلی است که با توجه به آنها می توان گردشگری را در این جزیره رونق داد.

‘حسین کتولی’ عضو هیات علمی دانشگاه گلستان از موافقان طرح گفت: آشوراده منطقه محروم در کشور است و باید برای آن کار شود، اما به گونه ای که مجرای آن را قانونگذار مشخص کند، همچون طرح هادی روستاها که اینگونه است.

به گفته وی، تهیه طرح و چشم انداز و سند بالادست از طریق نهادهای درگیر و جزیره را به آن سمت پیش بردن از اقداماتی است که می تواند دغدغه های موجود در این زمینه را کاهش دهد.

به اعتقاد یکی دیگر از موافقان طرح، سازمان گردشگری می گوید که نه تنها با اجرای این طرح حیات زیست آشوراده آسیب نمی بیند، بلکه حفاظت بهتری نیز اعمال خواهد شد.

‘مجید رحمانی خلیلی’ فعال اقتصادی، اجتماعی افزود: به استناد ماده هفت طبیعت گردی هیات وزیران اجرای طرح منوط به ارزیابی محیطی برنامه پنجم توسعه است و دغدغه ای در تفاهمنامه سازمان محیط زیست و سازمان گردشگری بوجود نیامده و تمام الزامات زیست محیطی رعایت شده است.

‘صفر قلی خواجه’ بازنشسته سازمان منابع طبیعی بدون اعلام نظر شخصی خود در خصوص موافق یا مخالف بودن، گفت: توسعه پایدار اجتماعی، اقتصادی و اکولوژیکی باید با هم دیده شود تا به بیراهه نرویم.

به گفته وی، برای تامین نیازهای انسانی نیازمند جامع نگری هستیم.

خواجه که قبل از بازنشستگی در سمت مدیرکل منابع طبیعی استان گلستان مشغول فعالیت بوده است، افزود: آشوراده در گذشته از نظر مالکیت در اختیار بنیاد پهلوی بود و بعد به بنیاد علوی منتقل شد و هم اکنون سند مالکیت بنیاد علوی لغو شده و تمام عرصه به نام منابع طبیعی سند خورده و یکی از مناطق چهارگانه ای است که قابلیت واگذاری آن وجود ندارد و راهکار در این بخش اصلاح طرح پناهگاه میانکاله است.

مدیرکل امور شهری و شوراهای استانداری گلستان نیز در این نشست گفت: مناطق تفرجی شهری و منطقه ای در استان نداریم و برای توسعه گلستان چشم اندازی تعریف نشده است.

‘عبدالرضا چراغعلی’ افزود: مسوولان بالادست استانی بشدت نیازمند برنامه هستند و این درحالی است که عده ای همه تخم مرغ های گردشگری استان را در سبد آشوراده می گذارند.

وی ادامه داد: به عقیده من در ابتدا باید تردد و دسترسی به منطقه آشوراده تسهیل شود و بعد برای گردشگری آن فکری کرد.

چراغعلی اظهار امیدواری کرد که خروجی این نشست راهبرد برای توسعه استان باشد و این نظرات تبدیل به برنامه و طرح برای مدیران شود تا یک حرف برای توسعه گلستان داشته باشیم.

عضو هیات علمی دانشگاه گلستان نیز بر مبنای نتایج مطالعات رساله دکتری خود، میانکاله و خلیج گرگان را تنها در ایران بی نظیر بیان کرد.

‘آرش امینی’ افزود: میانکاله و آشوراده باید با هم دیده شوند، زیرا آشوراده براساس نقشه های قدیمی موجود از چهار جزیره تشکیل شده و طی 125 سال گذشته این جزایر به هم وصل و توسط کانال خوزینی ازهم جدا شدند.

وی با یادآوری اینکه مورفولوژیِ و ریخت شناسی این جزیره در حال تغییر است، گفت: بحث مهم دیگر این است که خلیج گرگان براساس ویژگی های میانکاله محکوم به بسته شدن بوده و فاصله بین بندر و آشوراده بر اثر رسوبات سیستم میانکاله در حال گسترش است.

امینی افزود: اتفاقات 10 سال اخیر، سیستم ساحلی خلیج گرگان و برداشت رسوب آن را متغیر کرده و به نوعی با ایجاد بندر امیرآباد سرعت بسته شدن خلیج گرگان افزایش یافته است.

وی با بیان این که باید ذهن توسعه ای برای استان داشته باشیم، گفت: عدم مدیریت یکپارچه سیستم سطحی ساحلی در آشوراده از ابتدایی ترین اقدامات محیط زیست بوده که مدیریت نشده است.

عضو اتاق فکر استان گلستان اظهار کرد: محیط زیست طرح های سنگین و کلان با در بر گرفتن ابعاد توسعه نداشته و نیاز است در این زمینه اقدام کند.

امینی افزود: هم اکنون در حاشیه جنوبی بندرترکمن طرح ساخت فرودگاه در حال اجرا است که می توان قسمت هایی از طرح گردشگری آشوراده را به آنجا منتقل کرد و سازه های سنگین را در خشکی مستقر نمود و از امکانات و ویژگی های آشوراده استفاده و تلفیقی کرد.

‘آشوراده’ در حوزه شهرستان بندرترکمن از استان گلستان تنها جزیره ایرانی دریای خزر است، این جزیره در سده های گذشته در پی عملکرد و فعالیت گروه های انسانی با حفر کانال از توده اصلی خشکی خود (شبه جزیره میانکاله) جدا افتاده است.

آشوراده در سال 1354 جزو نخستین مناطق زیست کره جهان معرفی و ثبت شد، در همین حال در کنوانسیون جهانی رامسر در زمره تالاب های مهم دنیا قرار گرفت و سومین اهمیت این منطقه بحث پناهگاه حیات وحش است که در تمامی ایام سال میزبان انواع پرندگان می باشد.

این درحالی است که 40 درصد خاویار ایران نیز در نزدیکی این جزیره به دست می آید.

این جزیره تاسال های پیش حدود یک هزار نفر سکنه داشت که به مشاغل دامداری، کارگری، پیشه وری و ماهیگیری مشغول بودند اما در سال 1372 به علت بالا آمدن سطح آب دریای خزر و جاری شدن سیل مردم جزیره آنجا را ترک کردند و اکنون تنها کارمندان شیلات در آن ساکن هستند.