راهنمای سفر به شمال اطلاعات گردشگری استان مازندران
جاده ۷۷ یا جاده هراز، به همراه جاده ۵۹ (کرج-چالوس)، مهمترین جاده تهران–مازندران است. این جاده از درهٔ رود هراز می‌گذرد و نزدیک‌ترین راه اصلی به قله دماوند است. این جاده یکی از زیباترین و تاریخی ترین جاده‌های جهان است که به انتخاب مردم ایران در سال هشتاد و نه زیباترین جاده ایران انتخاب شده‌است، همچنین این جاده تاریخ منطقه عظیم البرز و لاریجان، آمل و ایران را بیان می‌کند. همچنین این جاده کوتاه‌ترین مسیر تردد میان دو شهر تهران و آمل است. برآورد می‌شود که فقط در ایام نوروز، این جاده میزبان ۵ میلیون مسافر باشد. حجم زیاد تردد در کنار ظرفیت کم جاده گاهی موجب به وجود آمدن ترافیکهای بسیار طولانی می‌شود. به همین لحاظ پروژه چهاربانده کردن این جاده در دست اجرا بوده و هم اکنون حدود نیمی از این مسیر چهاربانده شده‌است. جاده هراز دارای ۱۴ تونل بوده که طولانی‌ترین آن‌ها بیش از ۱۵۰۰ متر طول دارد.کار ساخت این جاده ۲۳ سال به طول انجامید.
اگرچه استفاده از دره هراز به عنوان راه ارتباطی آمل به شهر ری سابقه بسیار طولانی دارد، ولی جاده هراز یکی از جدیدترین جاده‌های اتوموبیل‌روی منتهی به شمال کشور است. در اطراف این جاده جاذبه‌های گردشگری تاریخی، طبیعی و مذهبی وجود داشته و همین امر نیز موجب ترغیب مسافران بیشتری به استفاده از این جاده شده‌است.
جاده هراز از حد فاصل دو شهر بومهن و رودهن از جاده فیروزکوه منشعب شده و پس از عبور از بالادست دره مشاء، آبعلی، گردنه امامزاده هاشم، پلور، آب‌اسک، رینه و لاریجان را پشت سر می‌گذارد و در نهایت به شهر آمل متصل می‌شود.
در ۹۰ کیلومتری آمل راه فرعی لاسم-ارجمند به جاده فیروزکوه نیز از جاده هراز منشعب می‌شود.[۶]
جاده هراز دارای ۱۵ تونل است که مجموع طول این تونل‌ها به ۵۷۰۰ متر می‌رسد. طولانی‌ترین تونل در مسیر هراز، تونل وانا با طول ۱۵۴۰ متر است.[۷] از دیگر تونل‌های این جاده می‌توان از (تونل لهاش، تونل سیاه بیشه، تونل دوآب،تونل گروازمال، تونل سیاه‌بند، تونل شکرالله رود، تونل احمدمال، تونل آیو و تونل نورانی) نام برد. همچنین بهمنگیر امامزاده هاشم نیز با طول ۱۳۰۰ متر در این جاده قرار دارد. در سال ۱۳۹۲ بزرگ ترین و طولانی ترین تونل جاده ای کشور به طول ۳۲۹۰ متر افتتاح شد، با بهره برداری از این طرح، فاصله ۲۱ کیلومتری منطقه پلور در مازندران تا منطقه آبعلی در استان تهران به ۱۲ کیلومتر کاهش می یابد.
جاده هراز دارای جاذبه‌های گردشگری زیادی است. آبگرم اسک، آبگرم بایجان، آبگرم لاریجان، غار گل زرد، دره استله‌سر، دره منظریه ودشت و آبشار دریوک، دخمه سنگی کافر کلی، قلعه ملک بهمن، دشت لرا، شکل شاه، قله دماوند، دشت شقایق، پل سنگی، آبشار شاهاندشت، آبشار قلعه دختر، پارک جنگلی، آبشارهای یخی دماوند و نوا، آبشار شیخ علی خان زیار، تخت فریدون، کاعون، پاشوره، غار آب اسک، قلعه کهرود، حمام شاه عباسی، دژ امیری، سد لار، دریاچه ساهون و دریاچه امامزاده علی (پشنگ)، برج سی شاهاندشت، آبشار تماره و پرومد در امیری، منطقه ممنوعه شکار، و روستاهای و ییلاقات متعدد و امامزاده‌ها د داخل روستاها و چندین آبشار و غارهای دیگر و چند تپه و پرورش ماهی‌ها و برخی از مهمترین جاذبه‌های طبیعی گردشگری این جاده هستند که در استان مازندران قرار دارند و توچال نیز در استان مازندران قرار دارد.[۱۱] همچنین کتیبه شکل شاه از جاذبه‌های تاریخی این جاده به شمار می‌روند.[۱۲]
مهمترین جاذبه مذهبی جاده هراز، امامزاده هاشم است و بعد سه امامزاده دیگر که به ثبت ملی رسیده‌اند. این امامزاده در مرتفع‌ترین نقطه این جاده و در گردنهای به همین نام واقع است. نسب او را به امام حسن مجتبی می‌رسانند. این امامزاده با شماره ۶۱۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. به نظر می‌رسد در گذشته در کنار این بقعه، کاروانسرایی وجود داشته که امروز اثری از آن به چشم نمی‌خورد.
آمار تصادفات رانندگی در جاده هراز بسیار بالا است.[۱۴] این جاده در زمان ساخت نیز کشته‌ها و زخمی‌های بسیاری برجای گذاشته‌است.[۱۵] از دیدگاه اداره راه و ترابری استان مازندران، کیلومتر ۱۸ تا ۲۲ جاده از رودهن به سمت امامزاده هاشم، بحرانی‌ترین قطعه این راه از دیدگاه سقوط بهمن است. اگر چه تونل بهمنگیر امامزاده هاشم، واکنشی به این خطر است، ولی این بهمنگیر در سال ۱۳۷۶ نتوانست از جان ۳۲ مسافری که در همین نقطه زیر بهمن ماندند حفاظت کند.[۱۶] با این وجود نتایج یک تحقیق دانشگاهی نشان می‌دهد که همچنان عامل انسانی مهمترین عامل بروز سوانح در این جاده‌است.[۱۷]
تونل امام زاده هاشم
علاوه بر سوانح جاده‌ای، آلودگی هوای داخل تونل‌های جاده هراز نیز بسیار فراتر از استانداردهای لازم بوده و خطراتی را برای تردد کنندگان ایجاد نموده‌است.
