راهنمای سفر به شمال اطلاعات گردشگری استان مازندران
گفته می شود که از حدود 30 سال پیش تاکنون بلایای طبیعی در سطح جهان سه برابر شده است و در همین هفته ها مردم ما به ویژه در مازندران به این باور رسیدند که طوفان و سیل، تاوان تخریب محیط زیست و تجاوز به حریم رودخانه هاست.
با نگاهی به وقوع سیلاب در سال های اخیر در سطح کشور متوجه افزایش این وقایع از نظر تعداد و شدت خسارت های آن می شویم، همچنین با توسعه مناطق شهری و تجاوز شهر نشینان به مزارع کشاورزی، حریم رودخانه ها و آبراهه ها، سیلاب های شهری نیز افزایش یافته است که سیلاب استان های مازندران، گلستان، گیلان، خوزستان و سیستان و بلوچستان نمونه های بارزی از خسارت های سیل ایران در یک دهه اخیر است.
سیل به عنوان یکی از بلایای طبیعی بسیار مخرب در ایران می تواند معلول عواملی چون تخریب مراتع، جنگل زدایی ، تبدیل و تغییر آبخیزها و تالاب ها به مزارع، ویلاسازی، شهرک سازی و افزایش روزافزون تولید زباله و رهاکردن آن در دل طبیعت باشد که سیل روزهای اخیر در شهرهای غرب مازندران می تواند شاهدی بر این ادعا باشد.
* خسارت 17 شهر مازندران در سیل اخیر
به گفته مدیرکل مدیریت بحران استانداری مازندران، 17 شهر مازندران در سیل اخیر دچار خسارت شدند، از آب گرفتگی معابر و منازل مسکونی و تجاری گرفته تا خسارت به تاسیسات زیربنایی و روبنایی، پل ها، اماکن خصوصی و عمومی، بخش کشاورزی و … تخریب صد درصدی چند واحد مسکونی و تجاری و پل و زمین های کشاورزی.
از دیگر عوامل تشدید سیل در ایران می توان به دخل و تصرف غیرمجاز در حریم و بستر رودخانه ها، تخریب منابع طبیعی و پوشش گیاهی منطقه از جمله جنگل زدایی، دست اندازی بشر به طبیعت و تغییر کاربری اراضی، احداث غیراصولی پل و جاده بر روی رودخانه ها و از طرف دیگر وقوع خشکسالی ها نیز اشاره کرد.
* از زمین خواری تا دریاخواری
نماینده مردم نوشهر و چالوس در مجلس شورای اسلامی نیز در این زمینه گفت: در سال های مختلف و متمادی حضور محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی، ساحل و دریای مازندران مورد تجاوز افراد و بخش های دولتی قرار گرفته و ایشان باید نسبت به این مسئله پاسخ گو باشد.
قاسم احمدی لاشکی با اشاره به حضور وزیر جهاد کشاورزی در جلسه اخیر کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس برای پاسخ گویی به سئوالات نمایندگان گفت: سئوال من از وزیر جهاد کشاورزی مربوط به تجاوز اشخاص و بخش های دولتی به ساحل و دریای مازندران است.
پیش از این نیز احمدی لاشکی گفته بود که متخلفان با خشک کردن دریا بخش هایی را به تملک خود درآورده اند و با این وضعیت اگر در آینده بخواهیم جاده های ساحلی را احداث کنیم با مشکل روبه رو شده و با متصرفان غیرقانونی دریا درگیری خواهیم داشت.
نماینده مردم نوشهر و چالوس در مجلس تاکید می کند که اگر قرار است جلوی فساد گرفته شود بخش زیادی از فساد در حوزه زمین خواری است، بنابراین ابتدا باید با فرهنگ سازی، برخورد با مفسدان را از این بخش آغاز کرد.
* ‘تجاوز به حریم رودخانه ها’ تبدیل به جرم شود
رئیس شورای عالی استان ها نیز در جدیدترین سخنان خود با اشاره به اختیارات این شورا در ارسال طرح و لایحه به مجلس و دولت گفت: اگر جرم تلقی شدن ساخت و سازها در حریم رودخانه قانونی باشد؛ شورای عالی استان ها در اسرع وقت از طریق کمیسیون عمران اقدام می کند و این موضوع در قالب طرح به مجلس شورای اسلامی ارائه و پیگیری می شود.
غلام رضا بصیری پور درباره سیلاب اخیر منطقه کن و سولقان گفت: اگر آسیب شناسی دقیق انجام شود مشاهده می کنیم که سیلاب ها به ویژه در تهران خسارات جانی، مالی و زیست محیطی سنگینی بر جا می گذارد که این امر دو عامل اساسی دارد که یکی از آنها ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم و بستر رودخانه ها است و باید با این مسئله به شدت برخورد شود.
وی افزود: از دستگاه های ذی ربط مانند جهاد کشاورزی، شهرداری ها و استانداری ها انتظار می رود که در این زمینه مدعی باشند و در مقابل تخلفات سکوت نکنند؛ چرا شوراها و سازمان حفاظت محیط زیست قاطعانه وارد نمی شوند و در مقابل تخلفات فریاد نمی زنند.
رئیس شورای عالی استان ها عملکرد مردم را دومین عامل خسارت ها به ویژه تجاوز به حریم و بستر رودخانه ها معرفی کرد و افزود: باید با اطلاع رسانی دقیق در مورد تاثیرات و خطرات ناشی از ساخت و سازهای غیرمجاز همکاری مردم را در این مسئله جذب کرد.
پیش از این نیز رئیس سازمان حفاظت محیط زیست بر لزوم جرم تلقی شدن تجاوز به حریم رودخانه ها تاکید و اظهار کرد که در این شرایط، وظیفه برخورد با متخلفان برعهده منابع طبیعی، وزارت کشور و فرمانداران، وزارت نیرو و سازمان محیط زیست است؛ اما مهم تر از همه این ها مردم هستند که آنها باید یاد بگیرند رودخانه حریمی دارد و برداشت بی رویه شن و ماسه، ریختن نخاله و زباله و ساخت و ساز غیرمجاز داخل این حریم عوارض و آثار بسیار بدی دارد که هم باید جرم تلقی شود و هم باید جرایم سنگینی برای این افراد تعیین شود.
* 123 مورد تجاوز به عرصه دریایی مازندران
دادستان مرکز مازندران نیز اسفندماه سال گذشته از 123 مورد تجاوز به عرصه دریایی مازندران گفت و نسبت به پدیده دریاخواری هشدار داده بود.
حجت الاسلام اسدالله جعفری با بیان اینکه قضات باید ملاحظه کاری را کنار بگذارند، می افزاید: مشکل قانونی در بحث سواحل نداریم و با توجه به اینکه دولت شاخص و چشم اندازی را درباره سرمایه گذاری تعیین کرده است رسالت ما این است که باید برای تحقق برنامه های دولت تلاش کنیم اما باید جلوی سوء استفاده ها گرفته شود.
وی به پدیده دریا خواری اشاره و اظهار کرد که خطرات این پدیده حتی از جنگل خواری و مشکلات زیست محیطی نیز بعضا بیشتر است.
* سازه های دریایی غیرمجاز دستگاه های دولتی
دادستان مرکز مازندران بیان کرد: دستگاه قضا با بیش از 6 هزار متر مربع سازه های دریایی غیرمجاز برخورد داشت که از این رقم، بیش از 330 فقره مربوط به دستگاه های دولتی و 36 درصد هم مربوط به بخش خصوصی است.
جعفری با تاکید بر اینکه وضعیت نابسامان سواحل باید مشخص شود، افزود: تحلیلی که بر آمار ارائه شده از سوی سازمان بنادر و دریانوردی انجام شد، در مجموع 123 مورد تجاوز به عرصه دریا صورت گرفته است.
وی با بیان اینکه قانون برای همه است و حکم اجرای قانون نباید متوقف شود، تصریح کرد که تمامی دستگاه ها در مبارزه با پدیده دریاخواری هم صدا و هم نوا شوند.
* کم آبی و بحران امنیت غذایی
دبیرکل تشکل زیست محیطی جمعیت میلاد سبز بابل نیز می گوید: گرم شدن زمین یکی از مراحل چرخه مخرب زیست محیطی است، این پدیده باعث افزایش شدت تبخیر و به تبع آن افزایش نیاز محصولات کشاورزی به آب می شود.
رضا طالب در ادامه اظهار کرد: با کم شدن آب برای مصارف کشاورزی و وقوع پدیده خشکسالی، امنیت غذایی جامعه که امروزه یک فاکتور اساسی در استقلال کشورها است به خطر می افتد.
وی می افزاید: افزایش دمای زمین به مرور زمان، در دسترسی به آب شیرین موثر است؛ زیرا باعث خشک شدن رودخانه ها می شود و پیامد مخرب دیگر گرمایش زمین افزایش تعداد و قدرت طوفان ها است.
این پژوهشگر محیط زیست در ادامه با اشاره به مصرف بی رویه آب و خشکسالی های پی درپی در مناطق مختلف ایران می گوید: وضعیت بارندگی ها نشان می دهد که میانگین بارندگی سالانه کشور حدود 250 میلی متر است که این عدد کمتر از میانگین بارندگی قاره آسیا و حدود یک سوم میانگین بارندگی سالانه در سطح جهان است؛ از طرفی 70 درصد تالاب های کشور در وضعیت وخیم به سر برده و عملا مرده به شمار می آیند.
به گفته طالب، بهره برداری از منابع آب زیرزمینی کشور از حدود 0.1 میلیارد مترمکعب در دهه 40 به بیش از 57 میلیارد مترمکعب تا سال 1393 رسیده است، ضمن آنکه منابع آب زیرزمینی کشور به دلیل برداشت های بیش از حد مجاز و با وقوع خشکسالی سالهای اخیر به وضعیت بحرانی رسیده است.
وی ادامه داد: از سوی دیگر، هر سال بخش های زیادی از جنگل های ایران بر اثر آتش سوزی یا قطع درختان و تغییر کاربری مراتع و جنگل ها از بین می روند.
* تضعیف خاک و گسترش بیابان ها
یک فعال محیط زیست در بابلسر نیز تخریب پوشش های گیاهی و استفاده بیش از اندازه و نامناسب از زمین های کشاورزی و را عامل وقوع سیل و طوفان می داند.
مهسا عباسی می گوید: تضعیف خاک سبب شکل گیری و گسترش بیابان ها و افزایش فرسایش بادی و در نتیجه افزایش وقوع طوفان های گرد و غبار می شود.
وی با اشاره به گزارشی در نشریه بین المللی اکونومیست اظهار می کند که نمودار حوادث هواشناسی مانند طوفان ها، حوادث مرتبط با آب مانند سیل، رانش زمین و بهمن ها و حوادث اقلیمی مانند افزایش دما، خشک سالی و آتش سوزی جنگل ها در جهان، از سال 1980 تاکنون افزایشی سه برابری را نشان می دهد که ما به عنوان ساکنان منطقه ای کم بارش و گرم و خشک باید برای کاهش این بلایا فکری اساسی کنیم.
* مروری بر پیامدهای سیل اخیر
در هفته ای که گذشت؛ شاهد جان باختن چندین نفر از هم وطنان بر اثر وقوع سیل بودیم، رویدادی که به باور بسیاری از کارشناسان در نتیجه دست اندازی انسان به طبیعت روی داده است، جاده معروف چالوس یکی از مناطقی بود که مردم در آن شاهد فاجعه بودند.
بسیاری از مردم و مسئولان، ساخت و سازهای غیرمجاز در بستر رودخانه چالوس را دلیل این فاجعه معرفی کرده اند اما پرسشی که از این روزها ذهن بسیاری از مردم را به خود مشغول کرده این است که نقش نهادهای دولتی حافظ منابع طبیعی، محیط زیست و یا اینکه مرجع صدور پروانه های ساختمانی چیست؟
رئیس ستاد بحران شهرستان کرج درباره جزئیات سیل روستای سیجان در جاده چالوس گفته است که این روستا در کیلومتر 25 جاده چالوس و با فاصله تقریبی 8 کیلومتری از ابتدای جاده قرار گرفته است، به عبارتی این حادثه در جاده اصلی چالوس اتفاق نیفتاده ضمن آنکه وقوع سیل در این روستا بی سابقه بوده است.
محمدتقی ایرانی با اشاره به اینکه هیچ یک از حادثه دیدگان مسافر نبودند، می گوید: حادثه دیدگان این اتفاق همگی از اهالی روستا بوده و تنها چند تن از این افراد برای خرید از روستای سرزیارت که در هم جواری سیجان است در محل حادثه حضور داشتند و مابقی، اهالی خود روستا بودند.
فرماندار کرج با تاکید بر این نکته که 50 درصد از خسارات ناشی از سیل، مربوط به ساخت و ساز غیرمجاز بنا و پل ها بوده است،اظهار کرد: اگر ساخت و سازهای غیرمجاز در بستر و حریم رودخانه صورت نگرفته بود بیشتر از نصف خسارات وارد شده کاهش می یافت و شاید شاهد تلفات جانی شهروندان نیز در این حادثه نبودیم.
شاید این سئوال در ذهن خوانندگان گزارش مطرح شود که چرا متولیان امور اجازه ساخت این بناها را به مردم داده اند؟ فرماندار کرج دراین زمینه به یکی از رسانه ها گفته است که چندی پیش مجریان قانون برای تخریب ساخت و سازهای غیرمجاز به همین روستا مراجعه کرده بودند که از سوی اهالی مورد هجوم قرار گرفتند، در هنگام رسیدگی به تخریب این مکان ها عده ای با اعتراض می گفتند: چرا مردم را اذیت می کنید مگر جرم کرده اند که خانه های آنها را تخریب می کنید.
یکی از اهالی روستا که چند هفته پیش به دفاع از ساخت و سازهای غیرمجاز با عوامل تخریب برخورد کرده بود، امروز فرزند خود را در این سانحه از دست داد، ممانعت آن روز پدر خانواده، سیل را روانه خانه خودش کرد
