راهنمای سفر به شمال اطلاعات گردشگری استان مازندران
استان مازندران با تولید سالانه 60 هزار تن گوشت قرمز و دو کشتارگاه صنعتی، یک کشتارگاه نیمه‌صنعتی و 9 کشتارگاه سنتی سهم عمده‌ای در تولید گوشت قرمز کشور دارد. با این حال مدتی است که مبحث نامرغوب بودن گوشت قرمز مازندران و کشتار دام‌های از رده خارج در کشتارگاه‌ها توجه کارشناسان، اتحادیه قصابان و مصرف‌کنندگان را به خود جلب و سوالاتی ایجاد کرده است.
ماجرا از این قرار است که ظاهرا در هفته‌های اخیر ورود دام‌های پیر و غیربومی به این استان افزایش یافته و گوشت نامرغوب این دام‌ها با قیمت گوشت متعارف به مردم عرضه شده و باعث نارضایتی مصرف‌کنندگان شده است.
این بحث تا جایی بالا گرفته که در جلسه تنظیم بازار برخی شهر‌های مازندران از جمله قائمشهر، موضوع ورود دام‌های نامرغوب و پیر که گوشتی بی‌کیفیت دارند، به موضوع یادشده پرداخته و درخواست چاره‌اندیشی برای آن شده است.
براساس این گزارش، نماینده اتحادیه قصابان قائمشهر در جلسه اخیر تنظیم بازار این شهرستان گفته است: دام‌هایی که از استان‌های دیگر وارد کشتارگاه‌های مازندران می‌شوند اغلب دام‌های از رده خارج شامل دام‌های ماده با گوشت نپز و دام‌های پیر و نحیف هستند که باوجود داشتن جثه بزرگ، وزن سبک‌تری دارند و البته ارزش غذایی چندانی ندارند.وی افزود: این دام‌ها به دلیل پایین بودن نرخشان از گله‌داران خراسان شمالی و گلستان توسط عده‌ای از سودجویان و دلالان خریداری شده و به دلیل مقرون به‌صرفه بودن سر از قصابی‌های مازندران در می‌آورند. این در حالی است که دام‌های بومی مازندران که در مراتع استان پرورش یافته‌اند و ارزش غذایی بالایی دارند به علت محدود بودن تعداد با قیمت گزاف خریداری شده و در قصابی‌های شمال تهران یا برخی قصابی‌های ویژه در شهرستان‌ها به فروش می‌رسند.
وی تصریح کرد: البته تشخیص دام‌های بومی مازندران و دام‌های نامرغوب وارداتی از هم کار مشکلی است و فقط کارشناسان و پرورش‌دهندگان دام از عهده آن برمی‌آیند.
این مقام صنفی اظهار کرد: به طور قطع اداره کل دامپزشکی مازندران بر صحت و سلامت لاشه‌های کشتار شده در کشتارگاه‌ها نظارت می‌کند اما تائید ارزش غذایی آنها نیاز به بررسی
مجدد دارد.
ردپای واسطه‌ها در ورود گوشت‌های بی‌کیفیت
معاون بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی مازندران در این باره به جام‌جم گفت: استان مازندران در تولید گوشت سفید خودکفاست و مازاد مصرف خود را به سایر نقاط کشور ارسال می‌کند اما در تولید گوشت قرمز هنوز نیاز به واردات این محصول وجود دارد.
علیرضا عطایی‌نژاد خاطرنشان کرد: در کشورهایی مثل برزیل و نیوزیلند مراتعی که در اختیار هر گله‌دار قرار می‌گیرد، ده‌ها هکتار مساحت دارد در حالی که در استان ما سرانه مرتع برای هر دام‌دار به 7/0 هکتار هم نمی‌رسد. ما اجازه پرورش گله‌های متراکم و چرای آنها در مراتع و منابع طبیعی استان را نداریم و همین موضوع مهم‌ترین دلیل پایین آمدن سطح تولید، واردات گوشت قرمز و خرید دام از استان‌های مجاور است.
وی حضور واسطه‌ها و سودجویی برخی از قصابان استان را مهم‌ترین دلیل خرید دام پیر یا بی‌کیفیت از دامداران دوره گرد دانست و یادآور شد: آنچه مسلم است نرخ گوشت دام‌های جوان و نرینه با انواع دیگر متفاوت است و این موضوع در مورد قسمت‌های مختلف لاشه نیز صدق می‌کند.
عطایی‌نژاد تصریح کرد: گوسفندان بومی مازندران به‌دلیل چرا در مرتع و بهره‌مندی از آفتاب و پیمایش مسیرهای طولانی از بافت ماهیچه‌ای برخوردار بوده و چربی کمتری دارند. اما دام‌های پرورش یافته در واحدهای پرواربندی بخصوص واحدهای مستقر در استان‌های گرمسیر از تحرک برخوردار نیستند و چربی‌های اضافه در دمبه گوسفند ذخیره می‌شود. لاشه این دام‌ها نسبت به حجم‌شان از وزن کمتری برخوردارند و در رده‌های پایین‌تر کیفیت و ارزش غذایی قرار دارند.
علامت‌گذاری دام‌های نامرغوب
مدیرکل دامپزشکی مازندران گفت: بازرسان بهداشتی مستقر در کشتارگاه‌ها سلامت گوشت استحصال شده را مورد ارزیابی قرار می‌دهند و در صورت مشاهده هرگونه آلودگی‌های انگلی، لاشه‌های تب دار و سلی، زردی و تشخیص بیماری‌های دیگر لاشه مورد نظر معدوم یا ضبط می‌شود.
رضوانی تصریح کرد: از آنجا که در بازار مصرف، قیمت گوشت جوان و نرینه بالاتر است، با نصب علامت «تک» روی لاشه، نسبت به اطلاع رسانی نوع لاشه به متقاضیان اقدام می‌شود و دام‌های پیر که از آنها به عنوان گوشت دیرپز یاد می‌شود در تولید انواع فرآورده‌های گوشتی مورد استفاده
قرار می‌گیرد.
وی یادآورشد: کشتارگاه، پایان خط فرآیند پرورش دام است و طبق ضوابط دام‌های پیر یا ماده و دام‌هایی که به تشخیص دامپزشکی قابلیت تولید شیر سالم یا ازدیاد نسل را ندارند هم به کشتارگاه هدایت می‌شوند. از این‌رو به مصرف‌کنندگان توصیه می‌شود گوشت قرمز را فقط از مراکز خرید مجاز و لاشه‌هایی که ممهور به مهر آبی رنگ بهداشتی هستند یا برچسب «تک» دارند و تاریخ کشتار و انقضای آنها روی بسته‌بندی‌ها قید شده است تهیه کنند.
درصد کمی از دام ها، وارداتی است
مدیرکل دامپزشکی مازندران به جام‌جم گفت: ما به‌عنوان تامین کنندگان امنیت و سلامت غذایی مردم بر چرخه تولید، عرضه و فروش محصولات دامی استان نظارت دقیق داریم. همه دام‌هایی که در داخل کشتارگاه‌های مازندران ذبح می‌شوند، مورد ارزیابی دقیق کارشناسان اداره کل دامپزشکی قرار گرفته و پس از تائید وارد بازار مصرف می‌شوند.
سیدحسین رضوانی با بیان این‌که تنها چند درصد از دام‌هایی که به کشتارگاه‌ها آورده می‌شوند از استان‌های مجاور خریداری می‌شوند، افزود: بخش عمده‌ای از دام‌ها، دام‌های از نوع بومی و دست پرورده گله داران یا واحدهای پرواربندی مازندران است که به لحاظ نوع تغذیه و شرایط آب و هوایی از نژادهای بسیار مرغوب کشور به‌شمار می‌روند.
وی اظهار کرد: با توجه به بالا بودن حجم تقاضا و مسافرپذیر بودن مازندران بخشی از گوشت قرمز استان با خرید دام زنده از استان‌های گلستان و خراسان تامین می‌شود که این امر در سلامت و کیفیت گوشت نقشی ندارد. در هر صورت فقط گوشت‌هایی که به تائید بازرسان دامپزشکی استان رسیده باشند اجازه مصرف پیدا می‌کنند.
مهتاب مظفری سوادکوهی
