جواهرده (به گویش گیلکی: جئور ده به معنی بالا ده ) یکی از روستاهای شهرستان رامسر در استان مازندران است. این روستا در فاصله ۲۷ کیلومتری رامسر در دهستان سختسر و در ارتفاعات ۲۰۰۰ متری البرز قرار دارد. جمعیت روستای جواهرده بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰ حدود ۹۸۰۰ نفر (۲۴۷۰ خانوار) است[۲]. البته این جمعیت هرگز در تمامی طول سال ساکن این روستای مدرن نیستند؛ چرا که تنها چهار ماه از سال در این روستا مردم زندگی می کنند و در ماه های دیگر سال جز چند نفر نگهبان و سریدار کسی در آن جا ساکن نیست. مردم روستا به دامداری، کشاورزی و باغداری مشغول اند و صنایع دستی آن شامل نمدمالی، سفال، آهنگری و مسگری است. تنها راه ارتباطی جواهرده به رامسر منتهی میشود و از راه کوهستان با قزوین نیز مرتبط است.
امروز آب آشامیدنی منطقه نیز از چشمههای متعددی چون «سلیمان»، «برشی» و «کوه کین» تأمین میشود که در گذشته افراد خیرخواه، آب چشمهها را تا نزدیکی ده هدایت کردهاند. «جواهرده» ۱۲ محله قدیمی دارد که «جولاخیل» بزرگترین محله ده و بعد از آن «اوشیان سر»، «سید محله»، «برشی محله»، «آموسی خیل»، «صیقل محله»، «چاک دشت»، «سراب یا کربلا بنه»، «رمک محله»، «تنگدره»، «فتوک محله»، «کهنه تنگدره» و «شل محله»از دیگر بخشهای این ده به شمار میروند. در داخل گورهای باستانی جواهرده حفاریهای غیر مجاز زیادی انجام میشود.
جاذبههای گردشگری
طبیعت
معروفترین کوههای آن عبارتاند از سرخ تله (بخش شرقی قله سماموس) واژکٰ سه براره رژه(رجه). مرتفعترین این قلهها، قله سرخ تله است. لپاسر با چشمههای معروف و درمانی آن و سماموس و مقبره شاه یحیی کیایی بر چکاد قله سماموس که دارای یخچالهای دایمی است از جاهای دیدنی و جذاب آن است. جویبارهای بالادست این روستا با آبشارهای زیبا، پارک جنگلی وسیعی در میان دره که در کنار رود صفارود جای دارد و رودخانهای با آب معدنی گازدار از جاذبههای گردشگری این منطقه به شمار میرود[۳].
میراث فرهنگی
آثار تاریخی چون مسجد آدینه که گویا در گذشتههای دور معبد و آتشکدهای زرتشتی بودهاست و نیز گورهای گبری که در منطقه پراکندهاست از آثار تاریخی آن به شمار میآید. هر چند مسجد آدینه در سالهای اخیر در اثر برخورد آذرخشی به درخت زبان گنجشک کنار آن طعمه حریق شد، ولی مسجد کنونی گویا تمدن گذشته نیز است. در گذشته مراسم گل کاری دختران دوشیزه و جشنهای همراه آن دیدنی بود و از همه مناطق گیلان برای شرکت در این جشن گرد میآمدهاند. اولین تاریخ بنای مسجد آدینه به حدود ۷۰۰ سال و توسط شخصی به نام «شل شریف» برمی گردد که نامبرده از بزرگان جواهرده بوده است .[۴].
جواهرده دارای تقویم گالشی است. در این تقویم ماههای سال به ترتیب عبارتاند از: «اول ماه»، «مردال ماه»، «ده ماه»، «ورفه ماه»، «اسفندار ماه»، «نوروز ماه»، «کرچه ماه»، «ارکه ماه»، «تیرماه»، «سیه ماه»، «شرر ماه» و «امیرماه».
از اینکه زبانتان را گیلکی می نامید بسیار خوب است ما نیز در سراسر مازندران شرقی(بهشهر)و مناطق غربی گرگان که محلی صحبت می کنیم زبانمان را گِلیکی می نامیم.با تشکر.اَمان خاشه زِوُن ده ره گِلیکی گُمبی.