راهنمای سفر به شمال اطلاعات گردشگری استان مازندران
وقتی چهاردهم تیرماه پارسال، جنگلهای هیرکانی در فهرست میراث طبیعی جهان قرار گرفت، بسیاری به پیامدهای مثبت این اتفاق امیدوار شدند و گفتند؛ این همان فرصتی است که سالها برای حفظ بیشتر این عرصه با ارزش، به دنبال آن بودیم.
تاحدی میتوان گفت؛ همه اینها خیالی بیش نبود، چون وضعیت جنگلهای شمال در یک سال و نیمی که گذشت نه تنها فرقی نکرد، بلکه به عقیده علاقمندان محیط زیست، شرایط بغرنج تری هم پیدا کرد، از آتش سوزیهای متعدد در نقاط مختلف گرفته تا رایهای صادر شده پیرامون واگذاری جنگل به اشخاص حقیقی و حقوقی.
کمتر از شش ماه بعد از پروندۀ وقف بحث برانگیز پنج هزار و ۶۰۰ هکتار از جنگلهای روستای آق مشهد ساری، حالا خبر رسیده دو و نیم هکتار از جنگلهای واز در ارتفاعات شهرستان نور با رای دادگاه، در قالب طرح اسکان دام به یک دامدار واگذار شده است.
واگذاری ۲۵هزار متر مربع از جنگل هیرکانی آن هم به یک دامدار؛ ماجرا از چه قرار است؟
قبل از هر چیز ابتدا باید به طرح اسکان دام پرداخت که به نوعی همان طرح خروج دام از جنگل است، که بر اساس آن، قطعهای از جنگل واگذار شده است.
طرح خروج دام از جنگل و ساماندهی جنگل نشینان، از جمله طرحهای حفظ جنگلهای هیرکانی در شمال کشور محسوب میشد که اجرای آن از سال ۱۳۶۸ آغاز شد و بر اساس این طرح کسانی که در جنگل زندگی میکردند میبایست در ازای دریافت زمینی معادل که به پیشنهاد اداره منابع طبیعی داده میشد، یا دریافت وجه به ازای قیمت زمین خود و یا اشتغال یکی از فرزندان در اداره منابع طبیعی، زندگی در جنگل را ترک کنند.
طرح خروج دام از جنگل که از همان ابتدا منتقدان جدی خود را داشت تا الان که سه دهه از آن میگذرد، نصفه و نیمه اجرا شد و اساساً جزو طرحهای ناموفقی به شمار میرود که همچنان حرف و حدیثهای زیادی با خود به دنبال دارد.
عباس حسینی، رئیس اداره منابع طبیعی شهرستان نور، ماجرا را اینگونه تعریف میکند: به دامدار مذکور در ابتدا زمینی چهار هکتاری در منطقه «انارجار» شهرستان نور واگذار شد، اما برای زمین چهارهکتاری واگذار شده به این دامدار معارض پیدا شد و حدود سه هکتار از آن با حکم غیرملی بودن از عرصه جدا و پس گرفته شد، بنابراین این دامدار با انتزاع سه هکتار زمین، علیه منابع طبیعی شکایت میکند و در حکمی که توانست از دادگاه بگیرد، قرار شد ۲ و نیم هکتار زمین در منطقۀ واز برای طرح خروج دام و علوفه کاری به وی واگذار شود که از قضا این سطح زمین دقیقاً در جنگل قرار دارد.
یکی از نکات اصلی این واگذاری که انتقادات زیادی را به دنبال داشت، قرار داشتن این عرصه در محوطه جنگلی است. در بحث واگذاری عرصههای منابع طبیعی به دامداران برای اجرای طرح اسکان دام، اگر عرصه در اطراف با جنگل محصور باشد، کمیته فنی با صدور رأی واگذاری آن مخالفت میکند.در این مورد گویا کمیته فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران (ساری) و کمیته فنی معاونت امور جنگل سازمان متولی منابع طبیعی کشور، طی صورتجلسهای مشترک مشروط به نظر مساعد شورای عالی جنگل، با واگذاری این عرصه موافقت کرده است.
فرضعلی ولیزاده کارشناس مسئول اقتصادی و اجتماعی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران منطقه ساری، تصمیم کمیته فنی را تلویحاً تایید میکند و میگوید: دیدگاه تخصصی مربوط به موقعیت زمین را کمیته فنی صادر میکند و ما دخالتی روی بازدید و انتخاب زمین نداریم، اما طبق مشاهدات، این عرصه ۲۵ هزار متر مربعی در دو طرف یک جاده قرار دارد و در عمق جنگلهای شمال قرار نمیگیرد.
